TİCARİ KAZANÇ KAYBI TAZMİNATI
Tanımı:
Maddi hasarlı trafik kazası sonucunda hasara uğrayan ticari araçların (taksi, otobüs, minibüs, servis, tır, dolmuş ve diğer ticari araçlar) onarımı ve bakımı tamamlanıncaya kadar yani onarım süresi boyunca kullanılamaması, işletilememesi nedeniyle ortaya çıkaran zararlar ticari kazanç kaybı tazminatının konusunu oluşturmaktadır.
Kimden Talep Edilir?
Bahsi geçen onarım süresi içerisinde kullanılamayan veya işletilemeyen ticari araçlardan dolayı kazada kusuru bulunan araç sahibi ve sürücüsü müteselsil olarak sorumludur. Yani aracın ruhsat sahibi ve kazada aracın sürücüsü olan kişinin birlikte sorumluluğu vardır.
Ticari kazanç kaybı tazminatı, Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası (ZMMS) yani zorunlu trafik sigortası kapsamında değildir. Bu nedenle kazanç kaybı zararlarından sigorta şirketleri sorumlu değildir.
Hesaplanması:
Trafik kazasında zarar gören araç onarım süresince kullanılamayacağından, aracın kullanış amacına göre, kazanç kaybı belirlenmelidir. Ticari kazanç kaybı belirlenirken zorunlu giderler kazanç kaybından düşülmelidir.
Ticari aracın kazanç kaybı hesaplanırken,
- Ticari araçlarda meydana gelen kazanç kaybı zararının hesaplanabilmesi için öncelikle aracın onarımda kaldığı günün ve aracın günlük kira bedelinin belirlenmesi gerekir.
- Özellikle filo kiralama şirketlerinde uzun süreli kiralama yapılan araçlar aylık olarak belli bir sene süre koyularak kiralanır bu nedenle, sözleşme içerisinde kararlaştırılan kira süresinin uzun olması durumuna göre aylık kira bedeli de aynı miktarda azaltılır.
- Kazanç kaybı zararına ilişkin bilirkişi raporlarına yapılan hesaplamalarda ise kira sözleşmesinde yer alan aylık kira bedelinin gün bazında hesaplanarak günlük kira bedeli tespit edilmektedir fakat tespit edilen bu bedel hukuka aykırıdır.
Yargıtay Kararları:
1- Kazanç kaybı tazminatından Sigorta Şirketleri sorumlu değildir.
“Zarar gören aracın çalıştırılmamasından kaynaklanan kazanç kaybı zararı, ayrıca teminat verilmediği sürece trafik sigorta poliçesi kapsamında yer alan zarar türlerinden değildir. Bu nedenle, davalı sigorta şirketinin kazanç kaybından dolayı sorumluluğuna hükmedilmesi yanlış olmuştur.”
2-Yakıt gideri gibi zorunlu giderler söz konusu trafik kazası ile ilgili olmayan, her durumda araç sahibi tarafından karşılanması gereken giderlerdir. Bu sebeple, kazanç kaybı tazminatı hesaplaması yapılırken hesaplanan rakamdan bu giderlerin indirilmesi gerekmektedir.
…Ancak kazanç kaybı belirlenirken, davacının aracını çalıştırmaması nedeniyle zorunlu giderleri olan yakıt ve amortisman vs. masrafları yapmadığı dikkate alınarak bu miktarın mahsubu ile net kazanç kaybının tespit edilmesi gerekir. Mahkemece yapılacak iş; bilirkişiden bu hususta ek rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetli görülmemiştir.”
3- Trafik kazasında kazanç kaybı tespiti için zarar görenin kaza tarihindeki günlük ve aylık ortalama net kazancı da araştırılmak suretiyle ayrıntılı, gerekçeli ve denetime elverişli bilirkişi raporu alınmalıdır.
“Mahkemece, davacı tarafın ticari defter ve kayıtlarının getirtilmesi ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilmek üzere dosyanın hesap uzmanının da (mali müşavir gibi) içlerinde bulunduğu yeni bir bilirkişi kuruluna tevdii ile davacı tarafın kaza tarihindeki günlük ve aylık ortalama net kazancının Euro cinsinden olup olmadığının ve miktarının, araştırılmak suretiyle “kazanç kaybından kaynaklanan gerçek zararının” belirlenmesi için ayrıntılı gerekçeli ve denetime elverişli rapor alınarak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.”